پروپوزال بررسی تاثیر مراقبت معنوی بر کیفیت زندگی بیماران ترمینال بستری

2ـ3ـ مقدمه و معرفي طرح (بيان مسئله) : سرطان یکی از بیماری های شایع در دنیای متمدن امروزی است که تعداد افراد مبتلا به آن روز به روز افزایش می یابد. بنا به گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2008 حدود 6/7 میلیون نفر در اثر ابتلا به بیماری سرطان جان خود را از دست دادند که از این تعداد بیش از 70% آنها در کشورهای در حال توسعه و کم درآمد زندگی می کردند (1). در همین سال، بیش از 12 میلیون نفر مبتلا به سرطان تشخیص داده شدند (2) و طبق برآورد های انجام شده تخمین زده می شود که در سال 2020 بیش از 15 میلیون مورد جدید ابتلا به سرطان در سطح جهان شناخته شوند (3). این روند رو به رشد شیوع سرطان را می توان به دلایلی همچون سالمندی جمعیت در جوامع توسعه یافته یا در حال توسعه، و روند های موجود در زمینه شیوع رفتارهای ناسالم نظیر استعمال دخانیات و اتخاذ شیوه های نادرست زندگی نسبت داد (1و3). علی رغم رشد روز افزون آمارهای مربوط به وقوع سرطان، پیشرفت های چشمگیری در زمینه اقدامات پیشگیرانه و درمانی برای مبتلایان و نجات یافتگان از این بیماری صورت گرفته است که موجب بهبود هر چه بهتر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان شده است (4). با جملاتی ذکر شود که توجه به کیفیت زندگی به خصوص در بیماران مورد نظر شما مهم است و در مورد هزینه های ناشی از بیماری و تاثیر بر جامعه و خانواده و فرد بنویسید کیفیت زندگی، ساختاری چند بعدی است که عموماً ادراکات انتزاعی از ابعاد مثبت و منفی زندگی بیمار شامل عملکرد های جسمانی، عاطفی، اجتماعی و شناختی و از همه مهم تر نشانه های بیماری و درمان را در بر می گیرد(5). در حقیقت کیفیت زندگی عبارت است از درک فرد از موقعیتش در زندگی در قالب فرهنگ و سیستم ارزشی که با آن ها زندگی می کند و در رابطه با اهداف، انتظارات، استانداردها و نگرانی هایی که فرد دارد (6). این مفهوم چنان گسترده است که رضایت از سلامت جسمی، روان شناختی، سطح استقلال فرد، روابط اجتماعی وی، باروهای شخصی و رابطه اش با ویژگی های خاص محیطی را هم در نظر می گیرد(4و5). سرطان از جمله اختلالات مزمنی است که به شدت بر سلامت و در نتیجه کیفیت زندگی افراد تاثیر می گذارد (7). در واقع عمده مسائل و مشکلات شامل: آثار روانی و عاطفی ناشی از ابتلا به بیماری، اقدامات تشخیصی و درمانی، استرس، درد، افسردگی، آثار بیماری بر روابط خانوادگی، روابط زناشویی و روابط اجتماعی، مسائل اقتصادی ناشی از بیماری، مشکلات تغذیه ای و عوارض ناشی از درمان منجر به کاهش کیفیت زندگی در این بیماران می شود(8). مطالعات انجام شده در بیماران مبتلا به سرطان نشان می دهد که شدت علایم و فشارهای روحی بر کیفیت زندگی تاثیر دارد (9). بیماری سرطان استقلال و توانایی فرد را برای شرکت موثر در خانواده و اجتماع تهدید می کند و او را به سوی احساس فقدان شایستگی و عدم اطمینان از خود سوق می دهد (10). نتایج تحقیق سامارکو نیز مطلب فوق را تایید کرده و نشان می دهد بین حمایت خانواده و کیفیت زندگی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (11). از عوامل موثر بر اختلال کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان تنها تغییرات فیزیولوژیکی ایجاد شده در دوره بیماری نیست، بلکه وضعیت روحی-روانی، و واکنش فرد نسبت به نتایج آزمایش های تشخیصی و پیش آگاهی بیماری و مراحل غم و اندوه و خشم همگی بر کیفیت زندگی بیمار تاثیر دارد (12). بنابراین، یکی از مهم ترین مسایل در زمینه سرطان کاهش مشکلات روان شناختی این بیماران و افزایش کیفیت زندگی آنان پس از ابتلا به بیماری است. در حال حاضر سعی می شود علاوه بر درمان های پزشکی و جسمانی، آلام و رنج های عاطفی و روان شناختی این بیماران نیز مرتفع گردد؛ به نحوی که بتوانند پس از بیماری به زندگی عادی خود باز گردند. در واقع ارتقاء کیفیت زندگی مساله ای است که در خط اول مواجه با این بیماری قرار دارد (14). به دلیل طبیعت تهدید کننده سرطان، تشخیص این بیماری باعث می شود که نیازهای معنوی این بیماران به طور چشمگیری افزایش یابد (13). محققین یاد آور می شوند تشخیص سرطان و نیز درمان های تهاجمی و طولانی مدت برای آن در بسیاری از موارد توانایی لذت بردن از زندگی را از بیمار سلب کرده(15و 16)؛ نیازهای معنوی بیماران را افزایش می هد (17)، آن ها را در خطر دیسترس معنوی قرار داده (18) و باعث می شود آن ها از فقدان هدف، ارزش و معنی در زندگی رنج ببرند (19). لذا می توان نتیجه گرفت معنویت یکی از حیطه های کلیدی در مراقبت از مبتلایان به سرطان در مراحل پایانی حیات است که می تواند تضمین کننده کیفیت بالای مراقبت های اعمال شده برای این گروه از مبتلایان هم باشد (20).